Mihajlo Pupin, čuveni naučnik i pronalazač, definitivno je jedan od najbriljantnijih umova koji su rođeni na ovim našim prostorima.
Sa detaljima njegove facinantne biografije neću ovde daviti, lako je dostupna širom interneta, nas u ovoj priči interesuje podatak da se ovaj svetski genijalac rodio u selu Idvor, u srcu naše Vojvodine.
U vremenu i prostoru sa potpuno pogrešno ustrojenim sistemom vrednosti, ne čudi nizak nivo eksploatacije značaja i sadržaja celokupnog Pupinovog dela, pa i taj banalni podatak da nedaleko od nas postoji njegov zavičajni kompleks, veoma mali broj ljudi zna.
U te koje kritikujem svrstavam i samog sebe – iako sam godinama znao za postojanje Pupinove rodne kuće, tek sam prošle godine po prvi put posetio Idvor.
Tipično banatsko selo, sa šarmom prohujalih vremena i usporenom dinamikom svakodnevnog ritma malobrojnog preostalog stanovništva, pripada opštini Kovačica i nalazi se na 70 km od Novog Sada (pravac Kovilj – Šajkaš – Vilovo – Titel – Perlez – Farkaždin) i 65 km od Beograda (pravac Padinska skela – Čenta – Farkaždin), dok ga od Zrenjanina deli samo 35 km.
Sunčana i topla majska nedelja bila je idealna za izlet, a pohvalna je činjenica da je kompleks otvoren i nedeljom, što je u slučaju naše nedovoljno razvijene svesti o sadržaju i organizaciji turističke ponude, još uvek retkost.
Zavičajni kompleks koji smo posetili sastoji se od zdanja Narodnog doma Mihajla Pupina koja predstavlja zadužbinu koju je ostavio svome rodnom mestu, i kuće u kojoj se rodio i živeo do odlaska ‘’preko bare’’.
Ova dva objekta su međusobno udaljena nekih 150-200 metara i praktično se nalaze u istoj ulici.
O kompleksu se brine Dom kulture ‘’Mihajlo Pupin’’, a uz ulaznicu dobijate stručno vodstvo od strane veoma prijatne i ‘’potkovane’’ vodičkinje (izraz prvi put koristim jer ne znam bolji, preuzet iz priručnika o rodnoj ravnopravnosti).
Nakon što se u velikoj sali Narodnog doma odgleda kratki film o životu velikog naučnika, u susednoj, novoj zgradi Doma kulture može se obići izložba koja prikazuje Pupinov lični i profesinolni put, od roditeljskog doma do svetske slave stečene u Sjedinjenim Američkim Državama.
Treba reći da je impresivno zdanje Narodnog doma koje u vizuelnom smislu dominira u svom okruženju, podignuto daleke 1936.godine sa prvobitnom namerom da se tu otvori narodni univerzitet, no veći deo svog postojanja provelo je kao lokalni dom kulture.
U momentu svog otvaranja, osim službenih prostorija i biblioteke u njemu je bilo smešten generator za električnu struju i razglas u celom selu.
U parku koji se nalazi ispered Narodnog doma nalazi se Pupinov spomenik kao i crkva Blagovesti Prevete Bogorodice iz 1803.godine u kojoj se krstio budući, svetski poznati naučnik.
Rodna kuća Mihajla Pupina je od 1979. deo zavičajnog kompleksa, a u povodu 150 godina od njegovog rođenja, temeljno je rekonstriusana 2004.godine.
Radi se tipičnoj banatskoj kući iz XIX veka, karakteristične fasade, koja se proteže dužinom imanja.
U prostorijama (centralna prostorija sa ognjištem, ‘’ženska’’ i ‘’muška’’ soba…) su sačuvani originalni predmeti i prikazan način života iz vremena kada je tu boravio Mihajlo Pupin.
Osim po Pupinu, selo Idvor je poznato i po rodama koje predstavljaju njegov svojevrstan simbol i pravo je uživanje bilo videti ih u tolikom broju.
Realno, za posetu celom kompleksu potrebno je nešto više od jednog sata, tako da je posetiocima na raspolaganju još dosta vremena za kreiranje sadržaja dugog, prolećnog izletničkog dana.
Izvor: Damir Rajtenbah
Foto: Damir Rajtenbah