JEDINSTVO RAZLIČITOSTI
Na poziv, Nacionalne agencije za promociju i podršku turizmu Makedonije, turistički novinari Balkana posetili su ovu zemlju punu kulturno-istorijskog nasleđa, prirodnih retkosti, maštovite gastronomije, a nadasve ljubaznih ljudi. Sa 230 sunčanih dana godišnje Makedonija, antička zemlja neverovatne lepote, impresivnih mogućnost za odmor, uživanje i avanturu, koja ima 38 planina, 3 nacionalna parka, 43 prirodna i veštačka jezera, 346 pećina, od kojih su neke najdublje podvodne pećine u Evropi, 1600 živopisnih sela i ruralnih područja, zemlja regiona vina i gastronomije, iznenađuje neočekivanom i potpuno drugačijom perspektivom jedinstva različitosti.
Tekovine starog/novog doba
Skoplje, glavni grad Makedonije, pun je iznenađenja. Davna istorija mu je ostavila Kameni (Dušanov) most i Tvrđavu (Kale) iz 6.veka, Staru čaršiju iz 12.veka, najveću na Balkanu, Crkvu Svetog Dimitrija iz 16.veka i još mnogo toga. Nešto novija istorija dala je Spomen kuću Majke Tereze (rođena u Skoplju 26.08.1910.). Nova istorija, u okviru projekta “Skoplje 2014”, utemeljila je brojne fasade koje, zahvaljujući gipsu kojim su presvučene, podsećaju na rimsku ili grčku arhitekturu, “Trijumfalnu kapiju”, nebrojene spomenike “antičkog” (neki kažu “kičerskog”) izgleda i sumnjive statike, poput džinovskog Aleksandra Makedonskog na konju, kao i galije usred plitkog Vardara.
Najnovija istorija, distancirana od prethodne, iznedrila je murale na betonskim zidovima kao “Novi korak ka budućnosti”. A sve zajedno, ma kako ko video i tumačio, neverovatno je atraktivan mamac za turiste kojih ima iz celog sveta. Idu, obilaze, veruju ili neveruju svojim očima, slikaju se, troše pare, i pojma nemaju na kakvim je mukama aktuelna vlast da odluči šta da učini sa ovim tekovinama starog/novog doba.
Iz Skoplja, kao početne destinacije, krenuli smo uz planinu Vodno, i stigli do sela Nerezi, u kome se različitost – sa jedne strane puta kulturno nasleđe oličeno u manastiru Sveti Pantelejmon, sa autentičnim freskama iz 12. veka, a sa druge hotelski kompleks “Makedsonsko selo”, izgrađen u tradicionalnom duhu makedonske arhitekture, stopila u savršeno jedinstvo. A nadomak svega toga Matka, uzani kanjon donjeg toka reke Treske, jedna od najpopularnijih avanturističkih destinacija koja obuhvata prekrasno jezero Matka, strme litice okolnih planina, uzbudljive pećine i živopisne srednjovekovne manastire.
Najposećenije turističke destinacije
Putujući kroz Makedoniju stižemo i do najpoznatije i najposećenije turističke destinacije ove zemlje – OHRID. Pod zaštitom UNESKO-a, ovaj grad sa svojih 365 crkava, slobodno se može nazvati „Jerusalimom Balkana“. Smešten na istoimenom jezeru, najstarijem i najdubljem prirodnom jezeru u Evropi, najpre je bio antički grad Lihnid, potom prečica od Rima do Istočnog carstva, zatim središte Samuilove imperije, kulturna prestonica slovenskih naroda za vreme Klimenta i Nauma Ohridskog, u doba Turaka važno uporište na starom putu od Jadrana prema Carigradu. A ostaci svega toga su, sa kopna, ili još lepše sa vode, na dohvat ruke i oka, uz obližnji Sveti Naum i izvorište Drima, na raspolaganju turistima koji samo treba, onako kako smo i mi to učinili, da se prepuste atmosferi, zvucima, mirisima i ukusima koji ih okružuju. Nezaobilazna i veoma popularna destinacija na turističkoj mapi je i Bitolj, jedan od najdugovečnijih gradova Balkana, smešten u jugozapadnom delu Makedonije, poznat kao “Konzulski grad”, zbog brojnih diplomatskih predstavništava. Vredi ga posetiti i zbog najautentičnije ulice – Širokog Sokaka u kojoj je nekada imao fotografsku radnju Milton Manaki, i u kojoj je i dalje kuća sa balkonom na kome je, po predanju, lepa Eleni Karinte, pratila pogledom svoju ljubav, Mustafu Kemala Ataturka, u to vreme učenika vojne srednje škole u Bitolju, a kasnije osnivača i prvog predsednika moderne Turske. O tome svedoči njeno ljubavno pismo u Narodnom muzeju u ovom gradu.
Zemlja sunca, mirisa i ukusa
Makedonija je „obećana zemlja“ za sve gurmane i zaljubljenike u domaću, dobru i zdravu hranu. Zato svaki ručak i započinje salatom, popularno nazvanom “meze”. Zatim slede ajvar, pinđur, ljutenica ili makalo. Tu su i tradicionalna makedonska jela “Gravče na tavče”, “Turlitava”, “Ohridska pastrva”, “Čomlek”, “Pastrmajlija”, “Musaka,” “Kapama” i tako redom. Uz obavezne pite i zeljanice. A za kraj, zna se, kadaif, tulumbe i baklave. Turistički novinari na putu po Makedoniji imali su i izuzetno zadovoljstvo da svu ovu gastronomsku „lepotu“ nadgrade i posetama originalnim restoranima „Stara kuća“ u Skoplju, „Ostrovo“ pored manastira Sveti Naum, u kome se uživa u hrani uz plovidbu ka izvorištu Drima, a posebno u selu Janče, opština Mavrovo, u kome Tefik Tefikoski u svom objektu Tutto stapa kulinarsko umeće sa proizvodima iz prirode. Nezaboravan gastronomski doživljaj. Hranu prate i najtraženije makedonske sorte vina poput Vranca, Smederevke i Žilavke iz nadaleko poznatih vinarija Stobi, Tikveš, Popove kule i drugih. Sve u svemu, u Makedoniji su istorija i tradicija prisutni na svakom koraku. Bilo da se radi o manastiru Sveti Jovan Bigorski, crkvama svetog Jovana Bogoslova – Kaneo ili svetog Klimenta, pravoslavnom manastiru Sveti Naum ili arheološkom lokalitetu Stobi.
Kada istoriji i tradiciji dodamo prirodu, gastronomiju i gostoprimstvo, i zanemarimo balkanski mentalitet, eto dobitne turističke kombinacije. Iako turizam u Makedoniji nije primarna privredna grana, turistički novinari Balkana bili su potpuno svesni da se u ovoj zemlji intenzivno radi na njegovom razvoju. I kada Ljupčo Janevski, direktor Agencije za promociju i podršku turizmu Makedonije, koji nam je bio izvanredan domaćin, kaže “U Makedoniju treba doći jer je lepa, a takvi su i hrana i gostroprimstvo, te zato naš promotivni turistički slogan i glasi „MAKEDONIJA VAŠA SLEDEĆA DESTINACIJA“, mi se, nakon posete ovoj zemlji, sa tim u potpunosti slažemo.
Autor teksta:
Mr Ivana Stanković
Urednica Internet Serbia Travel News-a (www.istnews.com )
